Oleh
: Nile Bowie (Penganalisis politik dan juga seorang jurugambar yang
kini menetap di Kuala Lumpur)
Transliterasi
oleh : UKT Pena Minang
Dalam
situasi Malaysia yang sedang berhadapan dengan pilihanraya paling
sengit dalam sejarah, seorang tokoh pembangkang terkemuka telah
dikatakan mendapat bantuan dana dari Amerika Syarikat bagi mengadakan
siri tunjuk perasaan selain penyaluran dana kepada parti-parti
pembangkang.
Pada
awal bulan Mei 2013, Malaysia berhadapan dengan satu pilihanraya
paling kompetitif sejak sejak Malaysia mencapai kemerdekaan. Barisan
Nasional yang telah menjadi kerajaan sejak negara Malaysia mendapat
Kemerdekaan pada tahun 1957 akan disaingi oleh Pakatan Rakyat yang
telah menerima bantuan, latihan dan pembiayaan dari yayasan yang
dibiayai oleh kerajaan Amerika Syarikat.
Sepanjang
tempoh perkhidmatan, Anwar telah dipecat ekoran keputusannya yang
mengikut telunjuk pelan IMF ketika krisis kewangan Asia. Sedangkan
Mahathir pula menerajui pemulihan Malaysia dari krisis kewangan Asia
pada tahun 1997 melalui kawalan mata wang dan langkah-langkah
perlindungan.
Selepas kejatuhan dalam karier politiknya, beliau
(Anwar) telah berkhidmat sebagai Pengerusi Jawatankuasa Pembangunan
Bank Dunia dan IMF pada tahun 1998. Beliau kemudiannya dilantik
menjadi pengerusi Foundation for Future yang berpusat di Washington
yang mana yayasan ini ditubuhkan oleh Elizabeth Cheney, anak kepada
bekas Naib Presiden Amerika Syarikat dan dibiayai oleh Jabatan Negara
Amerika Syarikat.
Anwar menimbulkan kemarahan ramai pihak terutama
majoriti Muslim di Malaysia ekoran tindakan beliau yang menyokong
dasar untuk melindungi keselamatan Israel dalam temu bual dengan Wall
Street Journal - berbeza sama sekali dengan pendirian pemerintah
'untuk menyokong Palestin. Kelayakan unik Anwar dan hubungan rapat
dengan pertubuhan politik dan kewangan Amerika Syarikat tidak
dinafikan bahawa dia adalah pilihan Washington
Washington
selama ini sering melihat Malaysia sebagai sebuah negara yang
diperintah oleh pemimpin yang 'degil'. Namun begitu, kejatuhan
populariti parti pemerintah telah membuka peluang kepada National
Endown for Democracy (NED) untuk meningkatkan populariti Pakatan
Pembangkang yang lebih 'MESRA AMERIKA' sekaligus meningkatkan lagi
peluang pembangkang menjadi pemerintah melalui pelbagai aspek bantuan
seperti kempen di media dan sokongan untuk menjalankan aktiviti
demonstrasi jalanan anti-kerajaan.
Di
satu sudut yang lain, bekas Perdana Menteri, Dr. Mahathir Mohamad
sering mengundang kemarahan Amerika ekoran kritikan beliau yang
secara berterusan terhadap dasar luar Amerika Syarikat dan Israel,
manakala Perdana Menteri yang ada sekarang pula bersikap 'retorik'
sambil meneruskan pendekatan mesra perniagaan dengan masyarakat barat
selain terus mengukuhkan hubungan ekonomi dengan China.
Pada
sudut yang berlainan pula, Ketua Pembangkang, Anwar Ibrahim, yang
pernah menjawat jawatan sebagai Timbalan Perdana Menteri dibawah
kepimpinan Mahathir dilihat mempunyai hubungan yang rapat dengan
Amerika Syarikat.
National
Endowment for Democracy atau NED, adalah sebuah yayasan yang
berpangkalan di Washington, dimana tugas NED adalah menyokong
inisiatif demokrasi dan kumpulan pembangkang yang 'mesra' Amerika di
luar negara. NED menyediakan lebih daripada 1 juta dolar Amerika bagi
membiayai pelbagai projek di Malaysia setiap tahun. NED telah kerap
dikritik kerana campurtangan mereka secara terang-terangan dalam
program-program bersifat politik disamping penglibatan secara terus
dari tokoh politik kanan Amerika dalam yayasan berkenaan.
Di
samping membiayai kumpulan 'pengawas' pilihan raya, memantau hak
asasi manusia dan laman web berita yang condong ke arah pembangkang,
Institut Antarabangsa Republikan ( International Republican Institute
: IRI) telah menerima dana berjuta-juta dolar untuk menjalankan
program di Malaysia, bagi membantu "parti politik dan
para pemikir mereka yang mampu menjadi wakil berkesan di kawasan
mereka." IRI dipengerusikan oleh Senator John McCain,
yang terkenal dengan sikapnya yang cenderung dan agresif memihak
kepada dalam isu-isu yang berkaitan dengan Israel dan konflik Amerika
Syarikat di luar negara.
Manakala
jawatan yang lain diisi dengan pegawai-pegawai kanan yang pernah
memegang jawatan merangka dasar luar didalam pentadbiran Reagan dan
Bush. "IRI bekerja di negara-negara yang Amerika
Syarikat mempunyai kepentingan, di mana kita boleh membuat perbezaan
... IRI memberi tumpuan kepada tiga tugas utama: membantu parti-parti
politik meluaskan pengaruh mereka, memastikan bahawa pembangkang
memerintah sejurus mendapat kekuasaan, memerintah dengan adil,
sekaligus membantu masyarakat sivil dalam menjamin tadbir urus yang
baik ... IRI boleh membantu menjadi pemangkin kepada usaha aktivis
demokrasi di negara - selagi mereka mahu perubahan yang lebih
daripada kita mahukan, ianya untuk mereka, "Nukilan Presiden
IRI ini, Lorne Craner, yang sebelum ini memegang jawatan di Jabatan
Negara Amerika Syarikat.
The
National Democratic Institute for International Affairs atau Institut
Demokratik Kebangsaan untuk Hal Ehwal Antarabangsa juga menerima
bajet yang besar bagi membiayai projek-projek mereka di Malaysia.
Madeleine Albright, bekas Setiausaha Negara Amerika Syarikat,
peneraju agenda perang Amerika dan misi ketenteraan NATO merupakan
pengerusi NDI. Di samping itu, bekas Senator Thomas Daschle dan bekas
pengarah AIPAC Kenneth Wollack mempunyai jawatan tinggi dalam NDI.
Pakatan
Pembangkang di Malaysia telah memenangi kejayaan yang bersejarah
dalam pilihan raya 2008 dengan menguasai negeri-negeri utama seperti
Pulau Pinang dan Selangor. Menurut laman web NED, IRI menerima
802,122 dolar Amerika pada tahun 2010 untuk bekerja dengan"pemimpin
negeri di Pulau Pinang dan Selangor untuk menyediakan mereka dengan
kajian pendapat masyarakat, latihan dan sumber-sumber lain bagi
membolehkan mereka menjadi wakil yang lebih berkesan kepada pengundi
mereka".
IRI
mendakwa bahawa mereka "tidak menyediakan pembiayaan
secara langsung kepada parti-parti politik" di
Malaysia, tetapi apa yang diperkatakan adalah tidak telus. Penyediaan
bajet dan penekanan kepada membantu pembangkang bagi memperluaskan
populariti parti-parti politik di negeri-negeri pakatan pembangkang
membuktikan berlakunya pembiayaan secara tidak langsung.
NED
mendapat pembiayaan melalui Kongres AS, menerusi bajet USAID, agensi
Amerika Syarikat yang berperanan menyalurkan bantuan pembangunan
selain ianya juga merupakan sebahagian daripada agensi dibawah
Jabatan Negara Amerika - ini bermakna wang NED, yang mereka salurkan
kepada negara-negara asing itu datangnya daripada dana awam yang
dibayar oleh pembayar cukai Amerika Syarikat.
Kebanyakkan
pembiayaannya disalurkan kepada dua komponen utamanya iaitu Institut
Republikan Antarabangsa (IRI) dan Institut Demokratik Kebangsaan
untuk Hal Ehwal Antarabangsa (NDI). NED dikehendaki untuk memaklumkan
laporan kewangan mereka, tetapi bagi yayasan yang kecil,
undang-undang ini tidak diguna pakai bagi IRI dan NDI, yang mana
kedua-duanya merupakan penerima utama dana di Malaysia.
Menurut
laman web rasmi NDI, mereka telah mengadakan "bengkel
parlimen peringkat negeri di Selangor dan Pulau
Pinang" kerana "parti-parti pembangkang
mempunyai pengalaman yang terhad dalam kerajaan, dan banyak ahli-ahli
parlimen yang dipilih pada tahun 2008 tidak mempunyai pemahaman dalam
proses parlimen perlembagaan ." Bermula dari tahun
2007, rakyat Malaysia telah menunjukkan sokongan kepada 'Bersih',
sebuah kumpulan pemantau pilihan raya yang dikenali sebagai 'Gabungan
Pilihan Raya Bersih dan Adil.' 'Bersih' telah menganjurkan
perhimpunan menuntut pembaharuan pilihan raya, yang sedikit sebanyak
dikritik sebagai tali barut pembangkang ekoran penyertaan yang aktif
dari tokoh-tokoh terkemuka pembangkan.
Bersih
yang dipimpin oleh Ambiga Sreenevasan, penerima Anugerah Jabatan
Negara Amerika Syarikat, mengakui bahawa Bersih menerima dana dari
agensi berkaitan dengan kerajaan Amerika Syarikat seperti NDI dan
Open Society Institute, yang mana OSI diketuai oleh jutawan Yahudi
George Soros. Tunku Abdul Aziz Ibrahim, seorang senator di dewan
negara dan juga bekas tokoh pembangkang, baru-baru ini mengeluarkan
kenyataan memperincikan penglibatan Amerika dalam membiayai dan
menganjurkan perhimpunan Bersih.
Menurut
Aziz, Yayasan yang berpengkalan di Amerika telah merangka gerak kerja
dan menggariskan fungsi dan operasi Bersih. "Dalam
mesyuarat itu, saya telah ditawarkan untuk mengetuai badan pemantau
kerana mereka berkata, saya mempunyai kelayakan, integriti dan
kredibiliti bagi jawatan itu. Mereka memberitahu saya bahawa
pergerakan itu adalah untuk memastikan pilihan raya yang bebas dan
adil di negara ini," kata Tunku Aziz yang turut
mendedahkan bahawa beliau telah ditawarkan kira-kira 4 ribu dolar
Amerika sebulan, serta lain-lain faedah dan elaun bagi kedudukannya.
Aziz
juga mendakwa pemimpin pembangkang Malaysia menggunakan Bersih untuk
menyalurkan sokongan kepada kempen politik beliau. "Anwar
menggunakan sebaik mungkin rangkaian antarabangsanya untuk
mendapatkan dana ini. Saya tidak tahu sama ada pemimpin-pemimpin
Bersih tahu ataupun tidak.
Tetapi
Bersih adalah 'kenderaan' Anwar untuk menerima dana antarabangsa di
bawah nama demokrasi dan pilihan raya yang bebas dan adil. Bersih
bukan sebuah organisasi bebas ataupun non-partisan. Ia adalah 'bayi'
Anwar." Aziz walaubagaimanapun menolak pembiayaan luar
negara itu kerana faktor integriti nasional dan maruah. "Organisasi
tempatan perlu menjustifikasikan kewujudan mereka kepada rakyat
Malaysia, bukan kepada orang asing. Organisasi tempatan tidak perlu
berhutang dan setia kepada warga asing," tegasnya.
Jika
dilihat secara teliti dari 'bahasa' yang digunakan oleh yayasan ini,
mereka menuntut supaya wujudnya satu gerak kerja ke arah "meluaskan
pengaruh parti-parti politik,". Satu persoalan yang kritikal
terlintas di fikiran - bila tidak dipanggil 'mempromosi demokrasi'
bukankah ianya menjadi suatu campur tangan politik? Gerak kerja NED
agak kabur.
Mereka
berdiri diatas dua garisan, mereka berlakon kononnya menyokong
ketelusan pilihan raya, kebebasan dan mempromosi hak asasi manusia.
Parti pemerintah Malaysia tidaklah begitu sempurna - mereka tidak
bersedia untuk menangani isu-isu rasuah peringkat tertinggi,
kemewahan para elitis masih menjadi masalah yang besar, dan kaum
minoriti pula merasa diri mereka dipinggirkan berikutan dasar-dasar
tindakan afirmatif berasaskan kaum, yang memihak kepada majoriti
Muslim.
Pakatan
pembangkang, yang telah berikrar untuk menghapuskan autoritarian dan
rasuah, telah mengeluarkan satu manifesto, yang mana ada pihak memuji
dan ada pihak yang meragui manifesto berkenaan. NED walaubagaimanapun
tidak menjalankan satu inisiatif demokrasi di Singapura - Sekutu Kuat
Amerik Syarikat, walaupun negara berkenaan mempunyai persekitaran
yang kurang demokratik berbanding Malaysia. Jadi apakah yang boleh
mendorong Washington untuk menghabiskan duit dan memberikan begitu
banyak perhatian kepada pakatan pembangkang di Malaysia?
Kita
jangan terlupa dengan tujuan sebenar Amerika dalam kepentingan blok
ASEAN. Penguasaan pengaruh Amerika di Blok ASEAN adalah sebagai satu
langkah mengimbangi kuasa dan pengaruh Beijing. Perdana Menteri
Malaysia Najib Razak telah menjelaskan peri pentingnya hubungan yang
wujud diantara Malaysia dengan China, sambil melihat ke Beijing yang
memulihkan ekonomi berorientasikan eksport Malaysia selepas krisis
kewangan global 2008.
Pertukaran
kepakaran diantara China-Malaysia dalam bidang seperti kewangan,
pembangunan infrastruktur, sains dan teknologi, serta pendidikan yang
mana tidak pernah mencatatkan tahap tertinggi sebelum ini. China
telah menjadi rakan dagangan terbesar Malaysia, dengan angka-angka
perdagangan mencecah 90 bilion US Dolar pada 2011 manakala Malaysia
adalah rakan perdagangan terbesar China di kalangan negara-negara
ASEAN. Sokongan Washington kepada pembangkang Malaysia yang
'mesra-Amerika' mesti dilihat dalam konteks semasa untuk meningkatkan
kekuatan tentera dan penguasaan mereka ke atas rantau Asia Pasifik
dalam rangka dasar 'Pivot ke Asia'.
Malaysia
mempunyai hak kedaulatan ke atas Selat Melaka, laluan bekalan yang
paling penting bagi China untuk tujuan pengangkutan minyak dan
lain-lain bahan yang penting kepada pembangunan serta ekonomi yang
berterusan. Selain daripada lokasi yang strategik, Malaysia mempunyai
ekonomi yang berkembang pesat dengan purata kira-kira pertumbuhan 7
peratus setiap tahun. Malaysia juga merupakan pengeksport ketiga
terbesar di dunia bagi gas asli cecair (LNG) selepas Qatar dan
Indonesia, dan negara ini telah mempunyai lebih 4 billion tong minyak
sebagai rezab.
Malaysia
adalah pemain utama di Asia Tenggara, dan Washington melakukan apa
yang boleh untuk meluaskan lagi pengaruh pakatan pembangkang selepas
kejayaan dalam pilihan raya umum ke 12 pada tahun 2008. Pada tahun
2013, pakatan pembangkang bergantung kepada undi dari mereka yang
tidak berpuas hati dengan status quo serta demografi besar pengundi
muda yang mahu mencabar parti pemerintah dalam pilihanraya.
Di
bawah parti pemerintah, Malaysia telah berubah daripada menjadi
sebuah negara pengeksport getah dan bijih timah kepada pemain utama
industri dengan industri automobil tempatan yang kukuh. Parti
pemerintah telah berjaya mewujudkan pertumbuhan ekonomi yang stabil,
manakala menjanjikan 3.3 juta pekerjaan baru dalam sektor
berpendapatan tinggi dan menarik pelaburan berjuta-juta dolar. Dalam
situasi pilihan raya yang kritikal di negara ini, pengkritik bertanya
samaada pembangkang yang belum dicuba kemampuannya ini dapat menjamin
pertumbuhan berterusan.
Perbincangan
dikalangan pengundi juga yang menjurus antara parti pemerintah dan
pembangkang juga secara tidak langsung mewujudkan elemen memilih
antara China dan Amerika Syarikat. Keputusan pilihanraya akan datang
dijangka menjadi penentu masa hadapan dasar luar Malaysia selain
berpotensi menjadi satu pergolakan politik yang berterusan.
Berjuta-juta dolar Amerika telah disalurkan kepada pembangkang di
Malaysia, bukti bahawa Washington mempunyai agenda tersendiri di
rantau ini.
Sumber : Pena
Minang